'Birinci Dünya Savaşı’ndan Sonra Ermeni Nüfusu...

''Birinci Dünya Savaşı’ndan Sonra Ermeni Nüfusu
Ermeniler, Birinci Dünya Savaşı boyunca Ruslarla birlikte Osmanlı Devleti'ne karşı
savaşmışlardı. Özellikle Van'ın Nisan 1915'te Ermeniler tarafından işgali ve Osmanlı
Devleti'nin Mayıs 1915'te Ermenileri hudut dışına sürmesiyle Ermenilerin ve Müslümanların
birbirlerine olan düşmanlıkları daha da arttı. 1917 baharında Rus ordusu bütün Erzurum
Vilâyetini, Trabzon Vilayetinin doğu yarısını ve Van ve Bitlis vilâyetlerinin kuzey yarısını,
Van, Erzurum, Trabzon, Erzincan, Gümüşhane, Bayezid, Bitlis ve Muş'un merkez şehirlerini
işgal etti. Müslüman nüfus Rusya'nın lehine olarak merkezî Anadolu'ya sürüldü. 1917-
1918'de Türk orduları doğuyu tekrar ele geçirince, bu sefer Ermeniler yaptıklarından dolayı
göçebe durumuna düşerek Rus Ordusunun peşinden Kafkasya'ya gittiler.
Doğu Anadolu'nun Müslüman-Türk ahalisi işgalci Ermeniler elinden çok çektiler.
Anadolu'nun içlerine kaçmış olanlar doğunun kurtuluşundan sonra eski yurtlarına dönmeye
başladılar. Fakat hicret etmiş olanların yüzde ellisine yakını geri dönmedi.''TÜRK TARİH KURUMU